คู่มือการปลูกกัญชา
ขั้นตอนการเพาะเมล็ดกัญชา
ก่อนที่จะได้ลิ้มรสความเพลิดเพลินจากดอกกัญชา ผู้ปลูกจำเป็นต้องเอาใจใส่ และพิธีพิถันในทุกขั้นตอนของการเจริญเติบโตของต้นกัญชา ถ้าเป้าหมาย คือ ดอกกัญชาที่สมบูรณ์แบบ บันได 5 ขั้นสู่ความสำเร็จ ต้องเริ่มต้นจากการเพาะเมล็ดกัญชา ซึ่งถือเป็นบันไดขั้นแรก ในบทความนี้จะแนะนำทุกขั้นตอน เกี่ยวกับการเพาะเมล็ดกัญชาอย่างละเอียด
การเพาะเมล็ดกัญชา
ผู้ปลูกส่วนใหญ่มักเลือกให้ความสำคัญกับระยะทำใบ (The Vegetative Phase) และระยะทำดอก (The Cannabis Blooming Phase) ทั้งที่การเพาะเมล็ด ถือเป็นระยะที่สำคัญที่สุดของวงจรชีวิตต้นกัญชา ระยะนี้จำเป็นต้องได้รับการเอาใจใส่ และทะนุถนอมเป็นพิเศษ เพราะถ้าเมล็ดกัญชางอกไม่สมบูรณ์ จะส่งผลต่อการเจริญเติมโตในระยะต่อ ๆ ไป ในทางกลับกันถ้าเม็ดกัญชางอกอย่างสมบูรณ์ จะส่งผลให้ต้นกัญชาแข็งแรง และมอบผลผลิตที่มีคุณภาพ
เมล็ดกัญชามีขนาดเล็ก และเปราะมาก สิ่งสำคัญโปรดจำไว้ว่าแม้จะมีความชำนาญ และมีอุปกรณ์ที่เหมาะสมอย่างครบถ้วน ก็ไม่อาจการันตีได้ว่าการเพาะเมล็ดกัญชาจะเป็นไปอย่างสมบูรณ์ ถ้าขาดเมล็ดพันธุ์ที่ดี ที่ Guncha.biz พิถีพิถันคัดเฉพาะเมล็ดพันธุ์เพศเมียคุณภาพสูงให้เลือกมากมาย ซึ่งได้รับการระบุพันธุ์กรรมอย่างชัดเจน เพื่อให้คุณไม่ประสบกับสิ่งไม่พึงประสงค์ใด ๆ แม้เพียงเล็กน้อย จากการเพาะเมล็ดกัญชา
ข้อควรระวังในการเลือกเมล็ดกัญชา
การเลือกซื้อเมล็ดพันธุ์กัญชาไม่ว่าจะแหล่งใดก็ตาม จำเป็นต้องตรวจสอบคุณภาพก่อนการปลูก เพราะเมล็ดส่วนใหญ่แล้วจะงอก แต่เมล็ดที่ไม่มีคุณภาพ จะส่งผลให้ต้นอ่อนแอ ซึ่งจะรู้ก็ต่อเมื่อเข้าสู่ระยะทำดอก หรือประมาณ 9 สัปดาห์ เพื่อหลีกเลี่ยงความผิดพลาด และสิ่งไม่พึงประสงค์ แนะนำให้เลือกเมล็ดพันธุ์ที่มีสีเข้ม เพราะจะงอกได้ดีกว่า ถึงแม้จะเสียหาย หรือเปลือกนอกกระเทาะเล็กน้อย ก็ยังงอกได้ดีกว่าเมล็ดสีเขียวอ่อน หรือสีขาว
ปัจจัยกระตุ้นให้เกิดการงอกของเมล็ดกัญชา
3 ปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดการงอกของเมล็ด คือ อุณหภูมิ ความชื้น และความมืด เมื่อเมล็ดได้รับความชื้น ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม จะเริ่มงอกภายใน 12 ถึง 36 ชั่วโมง ในสภาพแวดล้อมไม่เหมาะสม อาจใช้เวลาสองถึงสามสัปดาห์ และเพิ่ม ความเสี่ยงให้ต้นอ่อนแอ
สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการงอกของเมล็ดกัญชา
ไม่ว่าจะเลือกเพาะเมล็ดกัญชาด้วยวิธีใดก็ตาม พึงระลึกไว้เสมอว่าอุณหภูมิเป็นหนึ่งในปัจจัยที่สำคัญที่สุด ของสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการงอกของเมล็ดกัญชา ซึ่งเราขอแนะนำให้พิจารณาปัจจัยที่สำคัญต่อการงอกเหล่านี้
- อุณหภูมิที่เหมาะสมในเวลากลางคืนควรอยู่ระหว่าง 17°C ถึง 20°C
- อุณหภูมิที่เหมาะสมในเวลากลางวันควรอยู่ระหว่าง 20°C ถึง 25°C
- เมล็ดพันธุ์ชอบแสงจากหลอดฟลูออเรสเซนต์ (คูลไวท์ รหัส 33)
- ความชื้นสัมพัทธ์ที่เหมาะสมควรอยู่ระหว่าง 70% ถึง 90%
- ภาชนะสำหรับการงอกควรชื้น แต่ไม่แฉะ
เลือกวิธีเพาะเมล็ดที่เหมาะสม
ผู้ปลูกจำเป็นต้องไตร่ตรอง เลือกวิธีเพาะเมล็ดที่เหมาะสมกับปัจจัยแวดล้อมอื่น ๆ ซึ่งแต่ละวิธีมีข้อดีข้อเสีย และระดับความสำเร็จแตกต่างกัน โดยพิจารณาวิธีเพาะเมล็ดดังต่อไปนี้
วิธีเพาะเมล็ดด้วยการแช่น้ำ
เป็นวิธีที่ง่าย และสะดวกเหมาะกับผู้ปลูกมือใหม่ แต่ต้องแลกกับประสิทธิภาพที่น้อยกว่าวิธีอื่น ๆ อุปกรณ์ใช้เพียงแก้วน้ำที่ผ่านการฆ่าเชื้อมาเป็นอย่างดี เติมน้ำสะอาดอุณหภูมิ 22°C ลงไปครึ่งแก้ว แล้วนำไปตั้งไว้ในที่มืด เพื่อกระตุ้นให้เกิดการงอก หลังจากผ่านไปประมาณ 3 ถึง 5 วัน เมื่อเมล็ดเริ่มเปิดออก จะเห็นรากสีขาวเล็ก ๆ ปรากฎขึ้น รอจนกว่ารากมีความยาวประมาณ 2 ถึง 3 เซนติเมตร
ย้ายลงกระถางดินที่เตรียมไว้ (ย้ายด้วยความระมัดระวังเป็นพิเศษ) โดยเจาะรูขนาดพอเหมาะ ลึกประมาณ 10 ถึง 15 มิลลิเมตร ก่อนนำเมล็ดใส่ลงไปตรวจสอบให้มั่นใจก่อนว่าดินรอบ ๆ เมล็ดมีความชื่นเพียงพอ อาจใช้สเปรย์น้ำ เพิ่มอีกเล็กน้อย ก่อนนำเมล็ดใส่ลงไป แล้วกลบดินเหนือเมล็ดอย่างหลวม ๆ
ติดตั้งหลอดฟลูออเรสเซนต์ หรือหลอด CFL เหนือภาชนะ เว้นระยะห่างประมาณ 13 ถึง 15 เซนติเมตร โดยปริมาณแสงที่เหมาะสมอยู่ที่ประมาณ 4,000 ถึง 4,500 ลักซ์ เพื่อกระตุ้นการเจริญเติบโต ที่สำคัญหลีกเลี่ยงการรดน้ำมากจนเกินไป เพราะเมล็ดกัญชาต้องการความชื้น แต่ไม่เปียกจนแฉะ เมื่อถุงปลูกอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม ต้นอ่อนจะโผล่ขึ้นมา จากดิน ภายใน 4 ถึง 10 วัน
วิธีเพาะเมล็ดด้วยทิชชู่อเนกประสงค์
เป็นวิธีที่ง่าย และพบได้บ่อยอีกวิธีหนึ่ง ซึ่งผู้ปลูกบางรายเลือกใช้สำลีแผ่น หรือวัสดุอื่นที่มีคุณลักษณะใกล้เคียงกัน แต่ในบทความนี้ Guncha.biz ขอแนะนำทิชชู่อเนกประสงค์ เพราะสามารถหาซื้อได้ง่าย และเก็บความชื่นได้ดี โดยวางทิชชู่อเนกประสงค์ 1 แผ่น ที่ทำให้เปียกหมาด ๆ ลงบนภาชนะผิวเรียบ นำเมล็ดกัญชาวางเรียงเว้นระยะห่างกันประมาณ 2 ถึง 3 เซนติเมตร ก่อนนำทิชชู่อเนกประสงค์อีก 1 แผ่น ที่ทำให้เปียกหมาด ๆ เช่นเดียวกัน วางประกบไว้ด้านบน
พึงระลึกไว้เสมอว่าทิชชู่อเนกประสงค์ทั้ง 2 แผ่นต้องมีความชื่น แต่ไม่เปียกจนแฉะ รอจนกว่ารากมีความยาวประมาณ 2 ถึง 3 เซนติเมตร ย้ายลงกระถางดินที่เตรียมไว้ (ย้ายด้วยความระมัดระวังเป็นพิเศษ) โดยใช้คำแนะนำการย้ายเมล็ดกัญชาเดียวกับวิธีเพาะเมล็ดด้วยการแช่น้ำ
วิธีเพาะเมล็ดลงกระถางดินโดยตรง
ข้อดีของการเพาะเมล็ดลงกระถางดินโดยตรง ก็เพื่อหลีกเลี่ยงการย้ายเมล็ดในช่วงที่บอบบางที่สุด เพราะปลายรากจะถูกปกคลุมด้วยเส้นใยขนาดเล็กที่เสียหายได้ง่าย ทั้งจากการแช่น้ำ หรือจากกระดาษทิชชู่อเนกประสงค์ การเพาะเมล็ดลงกระถางดินโดยตรง จึงเป็นทางเลือกที่ปลอดภัย
เริ่มต้นด้วยการเติมดินที่เตรียมไว้ลงกระถาง รดน้ำให้ชุ่ม จนน้ำไหลออกจากกระถาง ทิ้งไว้ให้พอหมาด ๆ แล้วเจาะรูขนาดพอเหมาะ ลึกประมาณ 10 ถึง 15 มิลลิเมตร ก่อนนำเมล็ดใส่ลงไปตรวจสอบให้มั่นใจก่อนว่าดินรอบ ๆ เมล็ดมีความชื่นเพียงพอ อาจใช้สเปรย์น้ำ เพิ่มอีกเล็กน้อย ก่อนนำเมล็ดใส่ลงไป แล้วกลบดินเหนือเมล็ดอย่างหลวม ๆ การ กลบดินแน่นจนเกินไปส่งผลให้การเจริญเติบโตช้าลง
กระถางดินจำเป็นต้องอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการงอกของเมล็ดกัญชา หลังจากผ่านไปประมาณ 4 ถึง 10 วัน จะสังเกตเห็นต้นอ่อนงอกพ้นดินขึ้นมา ในส่วนของรากก็กำลังเริ่มเจริญเติมโตอยู่ใต้ดิน ตอนนี้ก็ถึงเวลาย้ายต้นอ่อน ไปยังกระถางดินขนาดใหญ่ขึ้น เพื่อเริ่มขั้นตอนการปลูกในลำดับต่อไป
ข้อควรระวังในการเพาะเมล็ดกัญชา
ผู้ปลูกมือใหม่มักจะประสบปัญหาเตรียมสภาพแวดล้อมไม่เหมาะสมต่อการงอกของเมล็ดกัญชา ซึ่งเว็บ Guncha.biz ได้รวบรวม เพื่อใช้เป็นแนวทางการแก้ไขปัญหาในเบื้องต้น จำแนกได้ดังต่อไปนี้
แสงสว่าง
ระยะการเพาะเมล็ดกัญชา และระยะต้นอ่อนต้องการแสงจากหลอดฟลูออเรสเซนต์ หรือหลอด CFL มีปริมาณแสงที่เหมาะสมอยู่ที่ประมาณ 4,000 ถึง 4,500 ลักซ์ ซึ่งการให้ปริมาณแสงมากจนเกินไป จะส่งผลให้เกิดความเสียหาย โดยเฉพาะในช่วง 2 ถึง 3 สัปดาห์แรก
ติดตั้งหลอดฟลูออเรสเซนต์ หรือหลอด CFL เหนือภาชนะ เว้นระยะห่างประมาณ 13 ถึง 15 เซนติเมตร เมื่อต้นอ่อนพัฒนาใบแรก ซึ่งจะสังเกตได้ว่าขอบใบหยัก ให้ขยับหลอดให้ใกล้ที่สุด อาจใกล้สุดได้ถึง 5 เซนติเมตร วิธีทดสอบหลอดไฟอยู่ใกล้ต้นอ่อนมากเกินไป ให้วางมือไว้เหนือต้นอ่อนเป็นเวลา 10 วินาที หากรู้สึกร้อนเกินไป ให้ขยับหลอดออกไป 2 เซนติเมตร สามารถทำซ้ำจนกว่าจะได้อุณหภูมิที่หน้าพอใจ
เมื่อต้นอ่อนเจริญเติบโตขึ้น จำเป็นต้องขยับหลอดให้สอดคล้อง หลังจากอยู่ภายใต้หลอดฟลูออเรสเซนต์ หรือหลอด CFL 2 สัปดาห์ ก็ถึงเวลาเปลี่ยนไปใช้หลอดปลูก LED ที่มีกำลังวัตต์สูง
เมล็ดกัญชากลับหัว
ไม่ใช่สิ่งที่ควรกังวล หรือตื่นตนกแต่อย่างใด เพราะสิ่งที่เห็นมักไม่ใช่รากที่งอกออกมาด้านบนของเมล็ด แต่เป็นลำต้น เพราะรากจะงอกลงด้านล่างเสมอ ไม่จำเป็นต้องขยับตำแหน่งของเมล็ด การรบกวนเมล็ดในช่วงเวลานี้มักสร้างความเสียหาย ถ้ายังไม่มั่นใจให้รอประมาณ 2 ถึง 3 วัน เพื่อให้ใบเลี้ยงปรากฎขึ้น
จัดสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการงอกของเมล็ดกัญชา หลังจากผ่านไปประมาณ 4 ถึง 10 วัน ตอนนี้ก็ถึงเวลาย้ายต้นอ่อน ไปยังกระถางดินขนาดใหญ่ขึ้น เพื่อเริ่มขั้นตอนการปลูกในลำดับต่อไป
การใส่ปุ๋ย หรือสารอาหาร
โดยปกติไม่จำเป็นต้องใส่ปุ๋ย หรือให้สารอาหารในช่วง 2 ถึง 3 สัปดาห์แรก เพราะในดินมีสารอาหารเพียงพอ ต่อการเจริญเติบโตในระยะแรกของต้นอ่อน สำหรับผู้ปลูกมือใหม่ Guncha.biz แนะนำให้เริ่มปลูกในดิน เพื่อได้เรียนรู้วัฎจักร และกระบวนการปลูกต้นกัญชา ที่สำคัญไม่ซับซ้อน ถึงแม้มีความผิดพลาดขึ้น ก็จะเกิดความเสียหายเพียงเล็กน้อย จึงสามารถแก้ไขได้ง่ายกว่าการปลูกด้วยวิธีอื่น
วิธีสังเกตว่าต้นอ่อนต้องการปุ๋ยหรือสารอาหารเพิ่มให้สังเกตที่ใบ โดยใบหยักจะเริ่มเปลี่ยนเป็นสีเขียวซีด เนื่องจากสารอาหารเริ่มหมดลง หากทิ้งไว้นานใบหยักจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองในที่สุด สิ่งนี้เป็นสัญญาณชัดเจนของการขาดสารอาหาร การที่ต้นอ่อนเปลี่ยนเป็นสีเหลืองจะไม่ตายในทันที ซึ่งสารอาหารที่มีความจำเป็นต่อการเจริญเติบโต คือ ไนโตรเจน เมื่อเพิ่มสารอาหาร สีของใบหยักจะกลับมาเป็นปกติ อาจใช้เวลา 2 ถึง 3 ชั่วโมง หรือทั้งวัน ขึ้นอยู่ว่าต้นอ่อนขาดสารอาหารนานแค่ไหน
สรุป
เมล็ดกัญชาจะงอกตามการเปลี่ยนแปลงของฤดูกาล ซึ่งไม่ว่าจะเลือกเพาะเมล็ดกัญชาด้วยวิธีใดก็ตาม ผู้ปลูกควรจัดสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม ทั้งอุณหภูมิ ความชื่น และแสงสว่าง เพียง 2 ถึง 3 สัปดาห์ ก็จะเข้าสู่ระยะทำใบ (The Vegetative Phase)
